Krótka historia wioski i parafii
Legat papieski Kaliksta II, przeprowadzający legację w Polsce Idzi z Tuskulum wystawiający w Krakowie od maju 1123 do styczniu 1125 r. za zgodą Bolesława Krzywoustego i syna Bolesława oraz bp.krakowskiego Radosta dokumenty stwierdza, że do klasztoru w Tyńcu należy miejscowość Szebnie. Jest to najstarsza wzmianka o istnieniu miejscowości. Można sądzić, że osadźcą dla tej miejscowości byli benedyktyni z Tyńca.
W XIII w. następuje korzystniejsza dla rozwoju osady lokacja na prawie magdeburskim. Dokumenty wymieniają wieś Szebnie w 1229 r. W dokumencie Leszka Czarnego, w którym książę zezwala na osadzenie miejscowości na tym prawie, figuruje 30 wsi, w tym Szebnie. Ze sporu w 1319 r. między opactwem tynieckim a Jakubem -podkomorzym sandomierskim o gród Golesz, wynika że Szebnie podlegały wówczas pod zamek goleski.
W r. 1330 sąd biskupa krakowskiego wydał wyrok w sporze o dziesięciny, wytoczonym przez plebana kościoła w Kazimierzy Małej plebanowi kościoła w Szebni. Chodziło o dziesięciny z wsi Mikołajów, Stropieszyn i Zagajów, które to dobra, w czasie procesu należały do rycerza imieniem Sąd (post araturas Sandonis, militis in Mikołajów, Stropeszyn et Zagaiow).
W latach 1333-1334 wymieniony jest rycerz Sąd - jako podkomorzy sandomierski. 13 grudnia 1397 r. Henryk Szebieński (Sebensky) sprzedał Klemensowi z Moskorzewa- podkanclerzowi królestwa polskiego, trzy wsi w powiecie krośnieńskim: Wojkówkę, Bratkówkę i Na Wysokiem z obu stron Wisłoki za 400 grzywien. Był to przypuszczalnie syn Tomisława z Szebni (z r.1362). Potem wymieniany jest Nawoj z Szebień (czyli Szebni).
Henryk Szebieński -zmarł przypuszczalnie przed rokiem 1420, bo wspomniany wyżej syn jego Indrzych - czyli Henryk występuje samodzielnie już w r.1415 jako Henryk z Moderówki lub Schebensky. Dokument z 1427 r. wskazuje , że trzej bracia; Spytek z Mikołajowa, Indrzych z Moderówki i Nawój z Szebień, podzielili się dawniej i musieli być opiekunami młodszych braci, którzy doszedłszy do pełnoletności, otrzymali swój dział.
Miejscowość Szebnie była niszczona przez najazdy Tatarów, Szwedów w 1655 r., czy Węgrów w 1657 r.
W styczniu 1863 r. kilku mieszkańców wybrało się z właścicielem dworu, by walczyć w powstaniu o wolność Polski.
W okresie II wojny światowej na terenie miejscowości istniały koncentracyjne obozy hitlerowskie i obóz jeńców radzieckich (od 8 października 1941 roku do wiosny 1942), oraz obóz pracy przymusowej w Szebniach (od 11 marca 1943) roku do 8 września 1944 r.).
Z początku, od października 1941 r. był to obóz koncentracyjny z barakami zbudowanymi przez jeńców dla Polaków, Żydów, Rosjan i innych. Od wiosny 1942 r. utworzono tu obóz dla jeńców radzieckich, w którym zginęło ok. 4000 ludzi.
Więźniów rozstrzeliwano w lesie, miedzy innymi w Warzycach; ok. kilka tysięcy osób; Żydów, jeńców radzieckich, wielu partyzantów i dzieci z Zakładu Wychowawczego Ojców Bonifratrów w Iwoniczu.
W pobliskiej Dobrucowej masowo rozstrzelano ok. 3,5 tysiąca Polaków i Węgrów pochodzenia żydowskiego, oraz ludność polską, przywożoną spoza powiatu jasielskiego. Zwłoki palono na stosie, a prochy wrzucano do rzeki Jasiołka.
O obozie w Szebniach Wisława Szymborska napisała wiersz, który był drukowany w podręcznikach szkolnych.
Historia Parafii
Na początku XIV w. miejscowość Szebnie (Sebna) przechodzi w posiadanie prywatne (rycerskie). W tym też czasie (1326 r.) zorganizowano w Szebniach parafię. W 1327 r. znany jest proboszcz Szebni Samson. Do parafii należały: Chrząstówka, Zimna Woda, Bajdy, Jaszczew, Moderówka, Budzisz, Białkówka oraz Ustrobna. Przy końcu XIX w. Ustrobna stała się samodzielna parafią. W 1922 r. włączono do parafii Szebnie drugą połowę Niepli, należącą do Warzyc.
Kościół obecny pochodzi z początku XVII w. (1605 r.), restaurowany był w 1759 r. a prawie całkowicie przebudowany w 1793 r. na skutek poważnego zniszczenia. Jest to już piąty kościół w parafii. Poprzednie (3) zostały zniszczone przez pożary. W 1894 r. staraniem ks. Władysława Sarny , ówczesnego proboszcza, powiększono nawę o 70 m2 po usunięciu wieży – dzwonnicy. Dzwonnicę wybudowano oddzielnie – włączono ją w ogrodzenie kościoła. Zyskał przez to kościół większą powierzchnię użytkową, stracił jednak pierwotna sylwetkę.
Wystrój kościoła w stylu barokowym pochodzi z XVIII w.
Tutejsze wsie bardzo ucierpiały w czasie działań wojennych w 1944/45 r. wiele budynków było zniszczonych i spalonych, a ludność przebywała przez wiele miesięcy na wysiedleniu. Ucierpiał też bardzo kościół, plebania, wikarówka i organistówka. Kościół odbudowano. Ołtarze zostały odrestaurowane przez rzeźbiarzy Smoczeńskich z Wojkówki w 1946/47 r.
W 1950 r. położono nową posadzkę (terazzo) w miejsce zniszczonej starej z kamienia.
W 1957 r. artysta mal. St. Szmuc wykonał polichromię kościoła, a konserwator Morański zakonserwował i odnowił polichromię ołtarzy i ambony. W 1960 r. zainstalowano organy firmy Riegera pochodzące z kościoła OO. Jezuitów z Tarnopola. Nowy kościół, budowany od 1995 r. jako pomnik na trzecie millenium chrześcijaństwa, poświęcony został przez ks. bpa Kazimierza Górnego 15 czerwca 2003 r.
Zabytki
Dworek Gorayskich.
zabytkowy kościół drewniany pw. św. Marcina zbudowany w 1605 r.
Opracowano na podstawie zasobów internetowych - Administrator.